અયોધ્યા ધામ ભગવાન રામના મહિમાની ગાથા ગાય છે. શ્રીરામના જન્મ સુધી તેમની વૈકુંઠ ધામની યાત્રા સુધી સાક્ષી આપનાર સરયુનો અવિરત વહેતો પ્રવાહ આજે પણ અયોધ્યામાં હાજર છે. ભગવાન રામે તેમના જન્મથી લઈને વૈકુંઠ લોકમાં પ્રયાણ સુધી અયોધ્યા શહેર પસંદ કર્યું હતું. તેથી આ ભૂમિ તમામ ધાર્મિક સ્થળોમાં સર્વોચ્ચ સ્થાન ધરાવે છે.
રામાયણ અનુસાર જ્યારે ભગવાન રામ રાવણનો વધ કરીને અયોધ્યા ધામમાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ તેમણે અયોધ્યા પર 11 હજાર વર્ષ સુધી શાસન કર્યું અને જ્યારે તેમના નિધનનો સમય આવ્યો ત્યારે તેઓ અયોધ્યાના આ પવિત્ર ઘાટ પર આવ્યા. જેના વિશે આજે અમે તમને જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
વાલ્મીકિ રામાયણમાં એક વર્ણન છે કે જ્યારે ભગવાન રામે રાવણનો વધ કર્યો હતો. પછી તેઓ 14 વર્ષનો વનવાસ વિતાવીને અયોધ્યા શહેરમાં પાછા ફર્યા. તેઓ 11 હજાર વર્ષ સુધી અયોધ્યા નગરીમાં રહ્યા અને અહીં શાસન કર્યું.
ગુપ્તાર ઘાટ જ્યાંથી શ્રી રામ તેમના વૈકુંઠ ધામ (અયોધ્યા) પહોંચ્યા હતા.
રામાયણ અનુસાર જ્યારે ભગવાન રામનો દેહ છોડવાનો સમય આવ્યો ત્યારે તેઓ અયોધ્યાના ગુપ્તા ઘાટ પર આવ્યા. અહીં તેમની સાથે અયોધ્યાના તમામ લોકો અને તેમની લીલામાં સામેલ જીવો પણ તેમની સાથે આ ગુપ્તા ઘાટ પર આવ્યા હતા. તેમની સાથે આવેલા તમામ લોકો 33 પ્રકારના દેવી-દેવતાઓ હતા જેમણે તેમની લીલામાં ભાગ લેવા માટે શરીરના રૂપમાં પૃથ્વી પર અવતાર લીધો હતો. ભગવાન રામનો અયોધ્યા શહેરથી તેમના વૈકુંઠ ધામમાં પહોંચવાનો સમય હતો. સૌથી પહેલા તેણે પોતાના સેન્ડલ ઉતાર્યા અને ગુપ્તાર ઘાટના કિનારે સરયુ પાણીમાં જવા લાગ્યા.
હનુમાનજીને કલયુગ સુધી રહેવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો
ત્યારે હનુમાનજીએ કહ્યું, પ્રભુ, હું તમારા વિના શું કરીશ, મને તમારી સાથે લઈ જાઓ. ત્યારે શ્રી રામે હનુમાનજીને કહ્યું, હનુમાન, તમારે કલયુગ સુધી જીવવું પડશે. તમારે કળિયુગ સુધી ધર્મનું પાલન કરતા ભક્તોની રક્ષા કરવાની છે. ધર્મની સ્થાપના કરવા હું ફરી દ્વાપરમાં કૃષ્ણના રૂપમાં અને કળિયુગમાં કૃષ્ણના રૂપમાં આવીશ. હનુમાનજીએ અહીં ભગવાન રામની આજ્ઞા સ્વીકારી હતી.
અંતિમ ક્ષણે પોતાનું વિષ્ણુ સ્વરૂપ પ્રગટ કર્યું હતું
ભગવાન રામ સરયુ જળમાં પ્રવેશ્યા કે તરત જ તેઓ વિષ્ણુના રૂપમાં તેમના સાચા સ્વરૂપમાં પ્રગટ થયા. આ પછી ભગવાન બ્રહ્માએ તેમને પ્રણામ કર્યા અને 33 કરોડ દેવી-દેવતાઓને તેમની શ્રેષ્ઠ દુનિયામાં પુનઃસ્થાપિત કરવાનું વચન આપ્યું. આ પછી શ્રી રામ સરયુ જળમાં અદૃશ્ય થઈ ગયા અને તેમના વૈકુંઠ જગતમાં પહોંચ્યા.
ગુપ્તાર ઘાટથી રામ મંદિરનું અંતર લગભગ 8 કિલોમીટર છે.
ભગવાન રામના જે ભક્તો અયોધ્યામાં રામ મંદિરના દર્શન કરવા આવે છે, તેઓ આખરે આ સ્થાનની મુલાકાત લઈને પોતાનું જીવન ધન્ય માને છે. શાસ્ત્રોમાં આ સ્થાનને પૃથ્વી પરનું સ્વર્ગ અને ભગવાન વિષ્ણુનું નિવાસ સ્થાન કહેવામાં આવ્યું છે. અહીં લોકો સરયુમાં સ્નાન કરે છે. અહીં ભગવાન રામ અને માતા જાનકીનું પ્રાચીન મંદિર છે. તેની નજીક તમને પંચમુખી હનુમાનજીનું મંદિર, ભગવાન વિષ્ણુનું ગુપથરી મંદિર, મારી માતાનું મંદિર, ભગવાન નરસિંહનું મંદિર અને પંચમુખી મહાદેવનું પ્રાચીન મંદિર પણ જોવા મળશે. એવું માનવામાં આવે છે કે અહીંયા દર્શન કરવાથી જ જીવનની તમામ પરેશાનીઓ દૂર થઈ જાય છે અને આ ઉત્તમ ધામમાં આવીને ભગવાન રામના આશીર્વાદ ચોક્કસ મળે છે.